قالي كرمان
قالي كرمان
قالي كرمان گونه‌اي قالي ايراني و از صنايع دستي همين خطه است كه امروز و در گذشته توليد مي‌شده‌است. محمد ارجمند يكي از معروف‌ترين قاليبافان كرمان بود.
قالي كرمان داراي مقاومت خوبي است.[۱]
محتويات
۱ قدمت و تاريخچه
۱.۱ دوره نخست يا عصر ترمه
۱.۲ عصر بازگشت
۱.۳ عصر گوبلن
۲ منابع
قدمت و تاريخچه
دوره نخست يا عصر ترمه
اين دوره هم‌زمان با زوال شال‌بافي در كرمان است. طراحان قالي در كرمان در موج گسترش قالي‌بافي، طرح‌هايي براساس نقشه شال‌هاي كرمان يعني نگاره‌هاي بته جقه و كاربردهاي گوناگون آن تهيه مي‌كردند. كاربرد نام عصر ترمه به خاطرالهام گرفتن از همين شال‌هاي ترمه است.
عصر بازگشت
اين دوره در واقع دوره بازگشت به نقوش سنتي است. با پايان يافتن جنگ جهاني اول و تغيير سليقه بازار در آمريكا، تغيير اساسي در طرح‌هاي كرمان به‌وجود آمد و نقش و نگاره‌هاي صفوي مورد تقليد هنرمندان كرمان قرار گرفت. نقشه‌هاي اسليمي و گل‌هاي شاه عباسي و نقش‌هاي قاب قرآني و ترنج و لچك‌هاي انبوه رايج شد. در اواخر اين دوره باز هم به‌علت بحران اقتصادي در آمريكا و توقف خريدها و سفارشات، شاهد تمايل طراحان به نقوش قبلي هستيم.
عصر گوبلن
وجه تسميه اين دوره به‌خاطر تأثير گرفتن نقوش قالي‌ها از طرح‌هاي فرانسوي بنام گوبلن است، در واقع مي‌توان گفت، طرح‌هاي قالي در اين دوره اصالت خود را از دست مي‌دهند. نقش‌هاي اوبوسن و ساونري كه همگي گوبلن خوانده مي‌شوند، يكسر از فرانسه مي‌رسيد و بر دست نقاشان كرماني باسمه برداري مي‌شد و به كارگاه مي‌رفت شايد بتوان گفت كه در همين دوره‌است كه موتيفي به نام گل فرنگ وارد قالي‌هاي ايران مي‌شود.
به‌طور كلي آنچه موجب شهرت طرح‌ها و نقوش كرمان شده‌است، استفاده از موتيف‌هاي بسيار ريز كه به‌صورت گسترده در زمينه قالي پخش شده‌اند و يك طرح پركار را به وجود آورده‌اند. نكته قابل ذكر ديگر اين است كه طراحان كرماني از نقوش گل و برگ و درخت استفاده كرده و مي‌كنند. شركت سهامي فرش كرمان نيز با بيش از ۶۰ سال سابقه از قديمي‌ترين توليدكنندگان فرش‌هاي اصيل كرمان است. از جمله طرح‌هاي معروفي كه در كارگاه‌هاي قالي‌بافي كرمان بافته مي‌شود به طرح‌هايي چون سبزيكار، طرح‌هاي تصويري و افشان مي‌توان اشاره كرد كه بهترين طرح‌هاي سبزيكار اغلب در حوزه قالي‌بافي راور بافته مي‌شود و مهم‌ترين آن‌ها عبارتند از: طرح حافظ، ليلي و مجنون، خيام و منظره.
طرح‌هاي افشان به ويژه افشان شاه‌عباسي كه شايد برترين آن‌ها در دوره معاصر، حاصل دست تواناي طراحان خاندان شاهرخي بوده‌است و نيز نقوش قاب قرآني، انواع درختي، گلداني تلفيقي از ديگر طرح‌هاي معروف كرمان است و انواع گل فرنگ طرح‌هاي گوبلني در اوايل سده سيزدهم هجري شمسي بخش مهمي از طرح‌هاي منطقه كرمان را به خود اختصاص داد كه برگرفته از هنرهاي تزئيني غيرايراني بود و طرح‌هاي شكارگاه، بازوبندي، خشتي و لوزي خاتم از ديگر طرح‌هاي اين منطقه هستند.[۲]
در مورد طرح‌هاي رايج امروزي در كرمان نويسندگان كتاب‌هاي مقدمه‌اي بر شناخت قالي ايران و فرشنامه ايران معتقدند كه اين طرح‌ها عبارتند از: طرح‌هاي خوشه انگوري، سبزيكار چمني، گلداني و درختي، ستوني ۳۳ پل، برگ چغندري، قاب قرآني، بته جقه‌اي، لچك ترنج كف ساده و هم‌چنين نقشه‌هاي گل فرنگ و گوبلن يا نقشه‌هاي شكارگاه و افشان، بازوبندي، خشتي.[۳] به‌طور كلي قالي‌هاي كرمان را مي‌توان به دو گروه شهري‌باف و عشايري‌باف تقسيم كرد كه شهر كرمان مهم‌ترين مركز عرضه قالي‌هاي شهري باف و سيرجان مهم‌ترين مركز عرضه فرش‌هاي عشايري هستند.[۲]
برچسب: ،
امتیاز:
بازدید: