قاليشويي فارسي

 به گزارش خبرنگار خبرگزاري شبستان در استان فارس، مرتضي موصلي، امروز چهارشنبه (16 آذر) در آئين تفاهم نامه همكاري اداره كل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي فارس با كميته امداد، بهزيستي و بسيج سازندگي فارس گفت: انعقاد اين تفاهم نامه زمينه توانمدسازي بخشي از خانواده هاي فارس را فراهم مي كند.

مديركل كميته امداد فارس افزود: در كميته امداد اين افتخار را داريم كه مطالبات مقام معظم رهبري (مدظله العالي) در خصوص توانمدسازي جامعه هدف را پيش ببريم.

وي با اشاره به تمركز بر توسعه اشتغال و كسب و كارهاي خرد اظهار كرد: اين مشاغل ارزش افزوده بيشتري ايجاد مي كند و در اولويت ما قرار دارد و كميته امداد فارس در حوزه توانمندسازي فرهنگي و اجتماعي هم عمل به رسالت هاي خود به خوبي در كنار توانمندسازي اقتصادي عمل مي كند.

موصلي ادامه داد: كميته امداد فارس در قالب تبصره ۱۶ و ۱۸ و منابع خيران كارهاي خوبي در توانمدسازي اقتصادي انجام داده است و هر گاه همه ظرفيت ها كنار هم قرار بگيرد شاهد اتفاقات خوبي خواهيم بود كه اين تفاهم مصداق همين همكاري مطلوب است.

وي تصريح كرد: بسيج سازندگي فارس هم اقدامات خوبي در حوزه اشتغال و توانمندسازي اقتصادي انجام داده است و امروز با پيگيري اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس شاهد يك فصل جديد در توانمندسازي هستيم.

موصلي با تاكيد بر اينكه در فارس شاهد حضور علاقمندان و استعدادهاي خوبي در حوزه صنايع دستي هستيم، گفت: كميته امداد فارس كل فرش توليدي جامعه هدف خود را به صورت را تضميني خريداري مي كند و نمونه اين اقدام، اين بود كه فرشي از فيروزآباد كه بافتش ۶ ماه طول كشيده بود به قيمت ۹۰ ميليون در تهران فروخته شد.

قاليشويي لويزان

وي تاكيد كرد: حوزه صنايع دستي به ويژه در فارس با برنامه ريزي منسجم تر و با برندسازي اين قابليت را دارد تا كارهاي بزرگي در آن به انجام برسد.

موصلي اعلام كرد: در ۵۸ نقطه فارس اداره مستقل داريم و ۱۰۴ هزار خانواده تحت پوشش ما، زن پرست هستند و كميته امداد فارس براي توسعه صنايع دستي آمادگي كامل دارد.

وي همچنين گفت: در شناسايي رشته هاي صنايع دستي، صدور گواهي اصالت كالا، برپايي نمايشگاه عرضه محصولات و ... كميته امداد فارس آمادگي همكاري با ميراث فرهنگي استان را دارد.

  به گزارش ايلنا، اگر شير ريخته شده روي فرش را به درستي تميز نكنيد، باعث ايجاد بوي بد و لكه روي فرش مي شود. براي از بين بردن لكه شير مانند هر لكه ديگري بايد سريعاً اقدام گردد. اگر فرش شما رنگ كرم يا سفيد دارد، مشخص نخواهد بود اما به اين معنا نيست كه نبايد آن را تميز كنيد.

چربي و پروتئين موجود در شير به فيبر هاي فرش و پشت آن مي چسبد و منبعي براي ايجاد باكتري خواهد بود. پس بايد هر چه سريع تر آن را تميز كنيد تا بوي بدي ايجاد نشود. از طرفي در طولاني مدت، لكه چربي داخل فرش نفوذ مي كند و باعث ايجاد لكه تيره مي شود. با ما در اين بخش همراه شويد تا مراحل تميز كردن لكه شير از روي فرش را بياموزيد.
مراحل تميز كردن شير از روي فرش

قبل از هر چيز به نوع شير دقت كنيد، معمولاً شير هايي كه چربي كم تري دارند، آسيب كم تري هم وارد مي كند اما اگر شير پرچرب روي فرش ريخته است، حتماً بايد سريع تر اقدام كنيد.

مرحله 1:براي شيري كه روي فرش ريخته شده است، از يك پارچه تميز يا يك حوله كاغذي استفاده كرده، آن را با فشار روي فرش بگذاريد تا مايعات اضافي را به خودش بگيرد.

مرحله 2:دو فنجان آب گرم را با يك قاشق غذاخوري مايع ظرفشويي تركيب كنيد. از آب داغ استفاده نكنيد، زيرا باعث ثابت شدن لكه مي شود. اين محلول را با اسفنج به فرش بزنيد و با يك پارچه سفيد خشك يا حوله، آن را خشك كنيد.

مرحله 3:لكه را با آب تازه و قرار دادن اسفنج روي محل شستشو دهيد و حتما از يك پارچه جاذبه ضخيم استفاده كنيد. بهتر است كه حوله را به صورت دولا تا بزنيد و آن را به فرش فشار دهيد. تا جايي اين كار را تكرار كنيد كه ديگر هيچ رطوبتي باقي نمانده باشد كه بخواهيد آن را جمع كنيد.
مرحله 4:در مرحله آخر پيشنهاد مي كنيم كه فرش را با پاك كننده لكه مناسب اسپري كنيد و يك پارچه تميز روي آن بكشيد. انجام اين كار باعث مي شود تا هر گونه لكه باقي مانده و هر گونه چربي شير چسبيده شده به فيبر فرش از بين برود.

مرحله 5:اگر لكه باقي مانده بود و شما پاك كننده لكه نداشتيد، مي توانيد يك قاشق غذاخوري آمونياك را با دو فنجان آب گرم تركيب كنيد. استفاده از اين محلول بسيار عالي است. فقط بايد با اسفنج آن را به فرش بزنيد و خشك كنيد. مرحله 3 را تكرار كنيد و به طور كامل فرش را بشوييد. اگر لكه را از روي فرش پاك نكنيد، در طولاني مدت به آن آسيب وارد مي كند.

لكه شير را مي توانيد با مراحل بالا از بين ببريد اما اگر شير طعم دار روي فرش ريخته بود و كمي هم رنگ دار بود اما مي توانستيد آن را از بين ببريد، پيشنهاد مي كنيم كه با متخصصين شستن فرش و مراكز قاليشويي تماس بگيريد.

قاليشويي خيابان استخر

چرا فرش بو مي گيرد؟

اگر شما بعد از ريخته شدن شير يا هر چيز ديگري روي آن؛ اقدام كرديد اما بعد از چند روز باز هم فرش بوي بد شير مي داد، احتمالاً مقداري شير به داخل فيبر فرش نفوذ كرده و فقط محصولات ضد قارچ و ضد باكتري مي تواند آن را بيرون بكشد كه بايد آن را به دست متخصصين در اين زمينه بسپاريد.

اسد فرهمند سرپرست معاونت امور بازرگاني و توسعه تجارت اداره كل صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي گفت: از اين تعداد، ۱۲ هزار نفر تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي و ۹ هزار و ۶۰۰ نفر تحت پوشش صندوق بيمه اجتماعي روستاييان و عشاير درآمده اند.

وي اضافه كرد: ديگر قالي بافاني هم كه بيمه نيستند، در صورت تمايل مي‌توانند از طريق بيمه اجتماعي روستاييان و عشاير بيمه شده و حق بيمه خود را پرداخت كنند تا زمينه استفاده از مزاياي اين بيمه براي آنان فراهم شود.

سرپرست معاونت امور بازرگاني و توسعه تجارت اداره كل صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي ادامه داد: در آذربايجان غربي علاوه بر قالي‌بافان خانگي ۲۳۴ كارگاه قالي‌بافي غيرمتمركز با مديريت متمركز مشغول به فعاليت است كه سالانه ۲۹۰ هزار مترمربع انواع فرش دست بافت را توليد مي‌كنند.

قاليشويي بلوار پروين

فرهمند گفت: در راستاي حمايت از قالي‌بافان در آذربايجان غربي ۲۵۰ ميليارد ريال تسهيلات بانكي تخصيص يافته كه بر اساس اولويت ثبت نام جهت دريافت اين تسهيلات كم بهره به بانك‌هاي عامل معرفي شداند.

وي در خصوص بازار فروش فرش دست بافت استان نيز افزود: توليدات استان علاوه بر فروش در بازار داخلي توسط تجار و صادركنندگان استان به بازار‌هاي مختلف جهاني نيز صادر مي‌شود.

منبع :باشگاه خبرنگاران جوان

اسد فرهمند سرپرست معاونت امور بازرگاني و توسعه تجارت اداره كل صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي گفت: از اين تعداد، ۱۲ هزار نفر تحت پوشش بيمه تامين اجتماعي و ۹ هزار و ۶۰۰ نفر تحت پوشش صندوق بيمه اجتماعي روستاييان و عشاير درآمده اند.

وي اضافه كرد: ديگر قالي بافاني هم كه بيمه نيستند، در صورت تمايل مي‌توانند از طريق بيمه اجتماعي روستاييان و عشاير بيمه شده و حق بيمه خود را پرداخت كنند تا زمينه استفاده از مزاياي اين بيمه براي آنان فراهم شود.

سرپرست معاونت امور بازرگاني و توسعه تجارت اداره كل صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي ادامه داد: در آذربايجان غربي علاوه بر قالي‌بافان خانگي ۲۳۴ كارگاه قالي‌بافي غيرمتمركز با مديريت متمركز مشغول به فعاليت است كه سالانه ۲۹۰ هزار مترمربع انواع فرش دست بافت را توليد مي‌كنند.

قاليشويي بلوار پروين

فرهمند گفت: در راستاي حمايت از قالي‌بافان در آذربايجان غربي ۲۵۰ ميليارد ريال تسهيلات بانكي تخصيص يافته كه بر اساس اولويت ثبت نام جهت دريافت اين تسهيلات كم بهره به بانك‌هاي عامل معرفي شداند.

وي در خصوص بازار فروش فرش دست بافت استان نيز افزود: توليدات استان علاوه بر فروش در بازار داخلي توسط تجار و صادركنندگان استان به بازار‌هاي مختلف جهاني نيز صادر مي‌شود.

منبع :باشگاه خبرنگاران جوان

  مسعود سپهرزاد، رئيس اتحاديه فروشندگان فرش دستبافت در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاري آنا نبود تبليغات مناسب در كشور‌هاي اروپايي كه خريدار فرش ايراني هستند را علت كاهش صادرات دانست و گفت: به علت نبود تبليغ و بازارسازي مناسب، بازار‌هاي اروپايي را تقريبا از دست داده ايم و اين نياز به شدت احساس مي‌شود كه دوباره موج تبليغات و جريان سازي براي احياي فرش ايراني ايجاد شود.

وي افزود: البته اين نكته هم حائز اهميت است كه ميل به خريد فرش ماشيني در اكثر كشور‌هاي جهان افزايش پيدا كرده است كه آن هم به دليل استفاده از ربات در بافت فرش‌هاي دستبافت در هند و پاكستان است. در كشور هند، فرش‌ها ربات بافت هستند يعني دستگاه‌هايي دارند كه به جاي نيروي انساني گره مي‌زند و مراحل بافت را سريع تر انجام مي‌دهد.

اين صادركننده يكي از مشكلات صنعت فرش ايران را كپي كردن صنعت فرش هند و پاكستان از نقشه‌هاي فرش ايراني دانست و ادامه داد: فرش كپي شده از نقشه و رنگ فرش دستبافت ما به نصف قيمت با نخ طبيعي و ربات بافت به فروش مي‌رسد. ما به مركز ملي فرش گفته ايم كه به جاي برگزاري نمايشگاه در سطح شهرها، رنگ و نقشه‌هاي ايراني را ثبت جهاني كنند. بنده ۷ سال پيش در نمايشگاهي در آلمان فرشي را ديدم كه مطمئن شدم فرش نقشه ماهي تبريز است، اما وقتي از مبدا صادراتي را جويا شدم متوجه شدم كه فرش از هند آمده است. ما در حال حاضر به دليل سرعت كم در بافت فرش توان پاسخگويي نياز بازار را نداريم، اما توليد كننده‌هاي صنعتي بين المللي به توليد چند هزار متر فرش ربات بافت رسيده اند.

به گفته سپهري علت مشكلات عمده توليد فرش، ركود حاكم بر بازار، نوسانات ارزي، قيمت بالاي مواد اوليه و دستمزد‌ها است. همچنين گران شدن فرش دستبافت و قدرت خريد پايين مصرف كننده داخلي از عوامل ركود بازار فرش دستبافت داخلي است. چرا كه فرش ماشيني قسمت اعظمي از نياز بازار را تامين كرده است.

وي تصريح كرد: برخي از فرش‌هاي دستبافت، مانند فرش‌هاي دستباف تركمن از مرز‌هاي افغانستان به بازار داخلي ما قاچاق مي‌شوند و توليدكننده فرش به دليل قيمت پايين فرش توان رقابت با اين كالا‌ها را ندارد. صادركننده فرش به سبب افزايش قيمت ارز و مقدار دستمزد كم كارگران براي توليد فرش، ديگر قيمت خريد چند سال قبل را پرداخت نمي‌كند. امروز يك فرش ۶ متري بافت تبريز ما به قيمت ۶۰ ميليون تومان براي مقاصد صادراتي به فروش مي‌رود در حالي كه همين فرش را۱۰ سال قبل به قيمت ۲۴۰ ميليون تومان امروز به فروش مي‌رسانديم.

قاليشويي در جشنواره

رئيس اتحاديه فروشندگان فرش دستباف توضيح داد: يكي از مشكلات صادركنندگان حوزه فرش مربوط به فروش ارز در سامانه نيما است. يك نكته توسط مقامات اين نام مجاز نمي باشدگذار درباره صادركنندگان لحاظ نشده و آن اين مهم است كه فرش صادراتي ما امكان دارد سه تا ۴ سال فروش نرود، بنابراين نبايد از صادركننده به صورت آني توقع ارائه ارز در سامانه نيما را داشته باشند.

قدس آنلاين :بارگاه مطهر امام رضا(ع) از سال‌هاي نخست قرن سوم هجري (سال ۲۰۳ق) كه آن حضرت در آنجا به خاك سپرده شدند همواره مورد توجه مسلمانان بوده است. بسياري از حكمرانان، توانگران و دوستداران امام رضا(ع) گرانبهاترين اموال خود، شامل منقول و غيرمنقول را وقف بارگاه ايشان كردند تا اسباب عمران و آباداني روضه رضويه و رفاه و آسايش زائران و مسافران را فراهم كنند. آن‌ها به اين وسيله، هم عشق و ارادت خويش را به ساحت مقدس امام رضا(ع) بيان مي‌كردند و هم به درگاه خداوند تقرب مي‌جستند. در اين ميان، اهميت مفروش كردن حرم مطهر سبب شد تأمين مفروشات حرم و اماكن وابسته نيز توجه واقفان را برانگيزد. بنا به شواهد موجود، بخش قابل توجهي از مفروشات موردنياز حرم مطهر طي قرن‌ها به واسطه وقف تأمين شده است.

بهترين قاليشويي : قاليشويي حكيميه

تاكنون پژوهشگران بسياري به شناسايي و معرفي موقوفات حرم مطهر امام رضا(ع) از جنبه‌هاي گوناگون پرداخته‌اند اما در هيچ پژوهشي به وقف فرش بر حرم مطهر به طور خاص پرداخته نشده است. منا سلطاني، عضو هيئت علمي دانشگاه هنر تهران و سيدحسن احمدي، كارشناس ارشد فرش در مقاله‌اي كه در شماره ۱۳۸فصلنامه «مشكوة» وابسته به بنياد پژوهش‌هاي اسلامي منتشر شده به جايگاه وقف در تأمين مفروشات حرم مطهر از دوره صفويه تا اواخر دوره قاجار پرداخته‌اند. گزيده‌اي از اين مقاله با عنوان «وقف فرش به حرم امام رضا(ع)، پيشينه و شيوه‌‏ها (از صفويه تا اواخر قاجار)» را در ادامه مي‌خوانيد.

نقش فرش در فضاي معماري حرم مطهر

فرش همواره نقش مهمي در فضاي معماري حرم مطهر امام رضا(ع) ايفا كرده و از مهم‌ترين اقلام كاربردي براي تأمين آسايش زائران و ايجاد شرايط مناسب براي انجام فرائض ديني بوده است، به‌طوري كه از آن براي مفروش كردن حرم و بيوتات متبركه، پرده محافظ بر مبادي ورودي، سجاده، مسند و جز آن استفاده مي‌شده و تا امروز هـم كاربري خود را حفظ كرده است.

قديمي‌ترين فرش‌هاي حرم مطهر كه امروزه در موزه فرش آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شوند به دوره صفويه تعلق دارند. افزون بر اين، نخستين سندي كه به استفاده از فرش در حرم اشاره كرده به سال ۱۰۲۱ ق (دوره صفويه) با عنوان «صورت ابعاد قالي‌هاي مورد نياز جهت مفروش نمودن برخي اماكن حرم مطهر در ماه شعبان» مربوط است. اما بررسي سفرنامه‌ها و كتاب‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد پيشينه استفاده از فرش در حرم مطهر رضوي به پيش از دوره صفويه بازمي‌گردد. ابن‌بطوطه سال ۷۳۳ ق در كتاب خود درباره ديدارش از خراسان، ضمن توصيف حرم، به وجود فرش‌هايي اشاره مي‌كند كه براي مفروش كردن بقعه استفاده شده‌اند. با وجود اين، نحوه مالكيت اين فرش‌ها (وقفي اهدايي و يا خريداري) مشخص نيست.

قديمي‌ترين سند وقف فرش به نام خواجه علاءالدين خوافي

قديمي‌ترين سند تاريخي موجود كه به وقف فرش اشاره مي‌كند، وقف‌نامه خواجه علاءالدين خوافي متعلق به سال ۹۳۳ق است كه در دوره سلطنت شاه تهماسب صفوي (۹۳۰-۹۴۸ ق) نگاشته شده است. براساس ايــن وقـف‌نامه، درآمد حاصل از مزرعه احمدآباد خواف وقف تعمير رقبه ياد شده و بقيه، وقف حق‌التوليه و بنا كردن رباطي در بلوك رخ از ولايت نيشابور براي اسكان مسافران شده است. در ادامه اين وقف‌نامه اشاره شده منافع حاصل از اين رباط را سه قسمت كرده، دو ثلث آن براي فرش و روشنايي و حفاظ حرم امام رضا(ع) و ثلث ديگرش براي مرمت عمارت ياد شده و خرج مسافراني كه عزيمت طواف روضه منوره را داشته باشند و فرش و روشنايي و يك نفر مستحفظ براي رباط صرف شود.

احيا و ترويج سنت وقف با رسميت يافتن تشيع در صفويه

با توجه به نبود مستندات تاريخي پيش از دوره صفويه، به‌صورت قطعي مشخص نيست وقف فرش بر حرم مطهر از چه زماني مورد توجه واقفان قرار گرفته است. رسميت يافتن مذهب تشيع در دوره صفويه و توجه شاهان صفوي به مقابر امامان و امامزادگان، سبب احيا و ترويج سنت زيارت در جامعه و افزايش بيش از پيش علاقه به امامان و امامزادگان شد كه خود رشد موقوفات را به همراه داشت، به‌طوري كه بسياري از موقوفات بزرگ و مهم آستان قدس از آثار اين دوره است و كمابيش از اين دوره وقف بر مصارف آستان قدس بــــــه قصـــــد فراهم‌سازي زمينه‌هاي زيارت و رفاه حال زائران و مسافران مشهد آغاز شد.

از دوره صفويه تا به امروز اسناد بسياري نيز مبني بر وقف انواع فرش بر حرم مطهر امام رضا(ع) موجود است. بخش عمده اين اسناد، طومارها، رسيدها، ليست‌هاي نذوراتي و روزنامچه نذورات را شامل مي‌شود كه به صورت ماهيانه يا ساليانه نگاشته مي‌شدند. به‌طور معمول در اين اسناد، اطلاعات كمابيش دقيقي از نوع فرش، ابعاد، ويژگي‌هاي كلي از طرح و رنگ آن، مليت و جنسيت واقف، تاريخ وقف و حتي در مواردي مكان و شيوه استفاده از آن ذكر شده است. همچنين نمونه‌هاي بسياري از فرش‌هاي وقفي امروزه در موزه آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شوند كه بيشتر آن‌ها متعلق به دوره پهلوي هستند.

شيوه‌هاي وقف فرش بر حرم امام رضا(ع)

برپايه اسناد موجود، وقف فرش بر حرم مطهر از دوره صفويه تا اواخر دوره قاجار به دو روش انجام پذيرفته است؛ نخست وقف فرش به صورت مستقيم و دوم وقف رقبه‌اي كه درآمد آن براي تأمين مفروشات حرم مطهر صرف مي‌شده است.

۱. وقف مستقيم فرش

در اين شيوه فرش‌هاي وقفي به‌صورت مستقيم توسط واقفان و يا نماينده آن‌ها تهيه و وقف مي‌شدند. به طور معمول اين گروه از مفروشات داراي كتيبه وقف بودند. قديمي‌ترين سندي كه به وقف مستقيم فرش بر حرم مطهر امام رضا(ع) اشاره مي‌كند، سندي با موضوع «روزنامچه نذورات متفرقه تحويلي به آستان قدس در يونيت ئيل» در سال ۱۱۱۳ق است. مطابق اطلاعات ارائه شده در اين سند، نمد كرك الواني توسط زائري قايني به حرم مطهر وقف و در صفه خدام گسترده شده است. به علاوه، احتمال دارد قالي افشان شاه عباسي گلابتون‌دار نيز كه به اواسط قرن ۱۰ق تعلق دارد توسط شاه عباس اول بر حرم مطهر وقف شده باشد. اين قالي اكنون از نفايس موزه فرش آستان قدس رضوي است. در صورت پيدا شدن سندي مبني بر وقفي بودن قالي فوق، قدمت مستند وقف مستقيم فرش بر حرم مطهر را تا اواسط قرن ۱۰ق به عقب مي‌برد.

در ميان اسناد دوره صفويه از سال ۱۰۲۷ تا ۱۱۳۵ق، تنها پنج مورد وقف مستقيم فرش (در فاصله سال‌هاي ۱۱۱۳ تا ۱۱۱۵ق) شناسايي شد؛ اما از دوره افشاريه به بعد شاهد افزايش تعداد فرش‌هاي وقفي هستيم به‌طوري كه در اسناد اين دوره بيش از ۴۰مورد وقف مستقيم انواع فرش (از سال ۱۱۵۳ تا ۱۱۷۸ق) بر حرم مطهر ثبت شده است. اين تعداد در دوره قاجار بيش از پيش افزايش مي‌يابد. بررسي اسناد مكتوب در فاصله سال‌هاي ۱۲۷۴ تا ۱۳۱۶ق (دوره ناصرالدين شاه قاجار) نشان مي‌دهد در اين دوره بيش از ۲۲۰تخته انواع فرش بر حرم مطهر وقف شده است. قديمي‌ترين فرش كتيبه‌دار وقفي موجود در آستان قدس رضوي نيز به دوره قاجار تعلق دارد. اين فرش كه در موزه فرش آستان قدس نگهداري مي‌شود، قاليچه‌اي با نقش گلداني مربوط به سال ۱۲۸۷ق است كه كتيبه وقف با مضمون «وقف (ناخوانا) پاي [جناب ؟] امام عليه‌السلام نمود والده آقاي محمد حسين خان اين قالي را ۱۲۸۷» دارد.

كتابچه موقوفات مجدالملك نيز از مهم‌ترين اسناد وقفي موجود پيش از سال ۱۲۹۰ق است كه در سال ۱۲۸۵ق، در دوره توليت مرحوم ميرزا محمدخان مجدالملك (۱۲۸۵- ۱۲۸۴ق) تنظيم شده است. حدود ۱۰صفحه از اوراق اين كتابچه به صورت انواع مفروشات وقفي حرم مطهر اختصاص يافته است. براساس اين كتابچه در سال ۱۲۸۵ق ۶۱عدد نمد جانمازي، باهو و مسند، ۱۲تخته قالي ابريشمي، ۶۰ تخته قالي، ۱۹۸تخته قاليچه، ۵۶تخته پلاس و ۶۲تخته زيلو و ديگر فرش‌هاي مندرس وقفي در آستان قدس موجود بوده است.

۲. وقف غيرمستقيم فرش

در اين شيوه، فرش‌هاي وقفي از محل درآمدهاي حاصل از موقوفات، مطابق شرايط مندرج در وقف‌نامه توسط متولي موقوفه تهيه مي‌شدند. در ميان مجموعه وقف‌نامه‌هاي آستان قدس رضوي هفت وقف‌نامه شناسايي شد كه بخشي از مصارف آن‌ها تأمين فرش حرم امام رضا(ع) بوده است. از مجموع اين هفت وقف‌نامه، پنج مورد به دوره صفويه، يك مورد به دوره افشاريه و يك مورد به اوايل دوره قاجار مربوط است.

علاوه بر وقف‌نامه‌ها، در ميان اسناد مرتبط با نذورات حرم مطهر از دوره صفويه تا اواخر دوره قاجار كه شامل طومارها و روزنامچه نذورات و رسيدهاي نذوراتي است، ويژگي‌هاي فرش‌هايي قابل مشاهده است كه بر اساس شرح مندرج در اسناد مربوط، از محل درآمدهاي حاصل از موقوفات خريداري شده‌اند. مجموعه اين اسناد، صرف درآمدهاي حاصل از موقوفات را در تأمين مفروشات حرم مطهـر بـه اثبات مي‌رساند. بـه عنوان مثال، بخشي از سندي كه به سال ۱۲۹۱ق مربوط است، رسيد وصول يك قالي بزرگ ترنجدار خريداري شده از محل موقوفات گنجعلي خان زيگ است.

انواع فرش‌هاي وقف شده بر حرم امام رضا(ع)

بررسي اسناد از دوره صفويه تا اواخر دوره قاجار نشان مي‌دهد در هر دوره، انواع مفروشات در ابعاد و كاربردهاي گوناگون بر حرم مطهر وقف مي‌شده است. اين مفروشات از دوره صفويه تا اواخر دوره افشاريه شامل انواع قالي، قاليچه و نمد بوده‌اند كه به عنوان فرش و زيرفرشي استفاده مي‌شده‌اند؛ اما از دوره قاجار به بعد علاوه بر قالي، قاليچه و انواع نمد نام مفروشاتي مانند پلاس‌گليم و زيلو نيز مشاهده مي‌شود. به طوركلي براساس مستندات موجود و نمونه فرش‌هاي به جا مانده، انواع فرش‌هاي وقف شده بر حرم مطهر را مي‌توان در پنج گروه طبقه‌بندي و معرفي كرد.

۱. قالي و قاليچه: به دستبافت‌هايي كه ساختار آن‌ها شامل تاروپود و پرز است، قالي و قاليچه گفته مي‌شود؛ چنانچه اندازه اين نوع بافته‌ها بزرگ‌تر از ۶مترمربع باشد اصطلاح «قالي» براي آن‌ها به كار مي‌رود و اگر كوچك‌تر از آن باشد، «قاليچه» ناميده مي‌شوند. از رايج‌ترين فرش‌هاي وقف شده بر حرم مطهر، انواع قالي و قاليچه‌هاي پشمي و ابريشمي درشت‌بافت (خرسك) در ابعاد بسيار كوچك تا بسيار بزرگ است كه بافت مناطق گوناگون (جوشقان، اصفهان، قاين، كرمان، كردي و تركمني) هستند. به طور معمول از اين نوع مفروشات به عنوان فرش (قالي، قاليچه، كناره، سرانداز)، زيرفرشي، پوشش ضريح، رومنبري و حتي در دوره قاجار به عنوان پرده درهاي ورودي استفاده مي‌شده است.

۲. نمد: نوعي مفروش پشمي است كه بدون نقش يا با نقش‌ونگار بوده‌اند. بهترين نوع نمد، نمدهاي ظريفي بوده كه در توليد آن به جاي پشم گوسفند از كرك شتر استفاده مي‌شده است. در اسناد تاريخي نيز به طور خاص به نمدهاي كركي اشاره شده است. بررسي اسناد موجود نشان مي‌دهد نمدهاي وقف شده داراي ابعاد و كاربردهاي گوناگون بوده‌اند؛ براي مثال مي‌توان به نمد سراسري، كناره، نمد سرانداز و باهو كه به عنوان فرش يا زيرفرشي استفاده مي‌شده و همچنين مسند و نمد جانمازي اشاره كرد.

۳.پلاس: در لغت نامه دهخدا آمده است: پلاس «پشمينه گستردني باشد شبيه جاجيم. گليم سطبر و گليم بد». در واقع پلاس به نوعي از دستبافت‌هاي تار و پودي درشت‌بافت گفته مي‌شود كه شبيه گليم‌هاي ساده‌بافت، بدون نقش يا با نقش‌هاي بسيار ساده (راه راه و يا چهارخانه) هستند. در بافت پلاس به‌طور معمول از پشم و پنبه استفاده مي‌شود.

۴. گليم: گليم نوعي مفروش نقش‌دار است كه در بافت آن از پشم و پنبه و در مواردي از ابريشم استفاده مي‌شود.

۵. زيلو: نوعي مفروش پنبه‌اي است كه بيشتر به صورت دورو، با دو رنگ متضاد بافته مي‌شود. با توجه به جنس طرح و نقش و تركيب رنگ زيلو، از اين نوع دستبافت بيشتر به صورت فرش و يا زيرفرشي در اماكن مذهبي استفاده مي‌شود.

براساس شواهد موجود، نوع مفروش وقف شده در هر دوره زماني، با عوامل گوناگوني مانند موقعيت جغرافيايي، جايگاه اجتماعي و توانايي مالي واقف و... ارتباط تنگاتنگ داشته است؛ براي مثال هر سال يك نمد جانمازي كرك و هر سه سال يك تخته قالي عالي كرماني از محل موقوفات گنجعلي خان وقف حرم مطهر مي‌شده است. با توجه به آنكه گنجعلي خان در زمان تدوين وقف‌نامه خود (سال ۱۰۰۸ ق) حاكم وقت كرمان بوده، مطابق وقف‌نامه و با توجه به جايگاه اجتماعي و سياسي واقف، نوع مفروشات خريداري شده از محل وقف از توليدات منطقه كرمان با كيفيت خوب (نمد كركي و قالي كرماني) بوده است. همچنين نام «پلاس» يا «پلاس كردي» كه از توليدات رايج در ميان كردهاي شمال خراسان است بارها در اسناد دوره قاجار ثبت شده است. اين نوع مفروش را كردها و يا ساكنان مناطق شمالي خراسان بر حرم مطهر وقف مي‌كردند و مشخصات واقفان آن‌ها در رسيدها يا فهرست‌هاي نذوراتي به صورت «وقفي شخص زوار كرد»، «وقفي محمد تقي قوچاني الاصل»، «وقفي ضعيفه كرد» و مانند آن درج شده است.

 برپايي غرفه ايران در نمايشگاه صنايع‌دستي كه در حاشيه جام جهاني قطر در دهكده گردشگري كتاراي دوحه برپاست، فرصتي را فراهم كرد كه راهنمايان گردشگري اعزامي به قطر، هنر ايراني را به گردشگران خارجي معرفي كنند. هنرهاي دستي كه موجب حيرت و تعجب بازديدكنندگان شد و تصاويرشان در قاب دوربين‌‌هاي آن‌ها به ثبت رسيد.

به گزارش خبرنگار ميراث‌آريا، جام جهاني فوتبال بزرگ‌ترين محفلي‌ست كه از هر كشور، قوم، نژاد، فرهنگ و آييني در آن حضور دارند. وزارت ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي نيز براي استفاده از ظرفيت جام‌جهاني قطر ۲۰۲۲ و با هدف ارائه تصويري افتخارآميز و معرفي ظرفيت‌هاي يكي از كهن‌ترين تمدن‌هاي جهان كه گنجي پنهان از هنر، زيبايي و فرهنگ را در خود نهفته دارد، راهنمايان گردشگري را در قالب گروهي ۱۲ نفره در سي‌ام آبان ماه هم زمان با بازي ايران‌ انگليس به‌عنوان عضوي از خانواده گردشگري راهي قطر كرد.

اين راهنمايان گردشگري كه امروز ۹ آذرماه در راه برگشت به ايران هستند، طي اقامت ۱۰ روزه‌شان، در غرفه ايران در نمايشگاه صنايع‌دستي كه در دهكده فرهنگي‌گردشگري كتارا در دوحه برپاست، براي راهنمايي توريست‌ها، معرفي هنرمندان ايراني، هنرهاي سنتي و صنايع‌دستي همچنين توصيف تمدن و فرهنگ ايران حضور داشتند.

فرش، خاتم، معرق، تذهيب، ميناكاري، سفره‌هاي قلم‌كاري، پسته و زعفران از جمله اقلام ارائه شده در اين نمايشگاه هستند كه اجازه فروش رسمي آن‌ها وجود ندارد و براي معرفي و ثبت سفارش در معرض ديد بازديدكنندگان گذاشته شده‌اند. نمايشگاه تا روز پاياني جام‌جهاني برپا خواهد بود و اقلام جديدي نيز به آن اضافه خواهد شد. اجراي پرفرمنس زنده توسط گروه هنري نيز بخش ديگري از اين نمايشگاه بود كه مي‌توان به آن اشاره كرد.
به گفته يكي از راهنماياني كه در اين نمايشگاه حاضر بود، غرفه ايران حيرت توريست‌هاي جام جهاني را برانگيخته بود و استقبال خوبي از آن شد.

او درباره چرايي اين جذابيت به ميراث‌آريا مي‌گويد: هر كشوري با اِلمان‌هاي فرهنگي و تمدني خود در اين رويداد حاضر بود و تقريبا تمامي كشورها تنها اجراي موسيقي و رقص‌هاي بومي را در برنامه داشتند، اما ايران تنها كشوري بود كه با بيشترين و حيرت‌انگيزترين ظرفيت هنرهاي‌ دستي خود به اين رويداد آمده بود!
اين راهنماي گردشگري در پاسخ به اين پرسش كه كدام صنايع‌دستي ايران براي توريست‌هاي خارجي جذاب‌تر بود، مي‌گويد: آن‌ها فرشي مي‌ديدند از ابريشم خالص با قطر بسيار اندك و ظرافتي خيره كننده و بعد كه آن فرش را برمي‌گرداندند و پشت آن را مي‌ديدند، متوجه مي‌شدند كه اين يك قالي ابريشم دو رو است! بهت و حيرت را كاملا مي‌شد در صورت‌هايشان ديد!

به گفته او مبلمان تمام خاتم شيراز با انبوهي از ظرافت و زيبايي بسيار توجه‌برانگيز بود. پرفورمنس اساتيدي چون استاد كاوه كه داراي نشان درجه يك هنري در رشته معرق است نيز تحسين توريست‌هاي خارجي را بر انگيخت.

آيا ميدوني چطور فرش رو بايد شست؟ اطلاعات بيشتر در اين لينك

آنچنان كه از اين روايت برمي‌آيد تعداد زيادي از توريست‌هايي كه به دهكده گردشگري كتارا در ساحل شرقي خليج غربي و مرواريد قطر در دوحه رفته بودند با تصوير فاخري از ايران آشنا شدند و نَمي از درياي هنر و تمدن ايرانيان بر گونه آن‌ها نشست. همچنين تصاويري از اين هنرنمايي‌ها در قاب دوربين عكاسان خبرگزاري‌ها و اينفلوئنسرهاي بين‌المللي ثبت و منتشر شد.

دنياي اقتصاد نوشت:تجارت قالي در ايران به شدت تحت تاثير دامنه عرضه و تقاضاي خارجي بوده است، به گونه‌اي كه در اوايل قرن بيستم طولي نكشيد كه هجوم روزافزون اروپاييان و آمريكاييان بدان باعث افزايش تقاضاي خارجي شد.
اين مساله منجر به افزايش توليد قالي در منابع سنتي، برقراري و تاسيس كارخانه‌ها و كارگاه‌ها به‌وسيله تجار خارجي و نيز تجار داخلي چون تجار تبريز و ساير بازرگانان شد، به گونه‌اي كه كنسول انگلستان در تبريز اشاره كرده است؛ «در عرض دو سال گذشته تقاضا براي قالي‌هاي ايران به طرز چشمگيري بالا رفته و صادرات آن دو برابر شده است، قالي در همه جاي ايران توليد مي‌شود، ولي قالي‌هاي مناطق زير به‌خاطر زيبايي و دوامشان معروفند، فراهان، سلطان آباد، سرابند و دهات اطراف مشهد و جوين، در كردستان سنه(سنندج) و در دهات مجاور آن، در آذربايجان ناحيه قراداغ، بخشايش و هريس.»
صادرات قالي تبريز(از راه طرابوزان) حدود ۲۸هزار ليره در سال ۱۸۷۲ و ۲۵هزار ليره در سال ۱۸۷۳م. بوده، فراهان و سلطان آباد در همين زمان در حدود ۵۰هزار ليره صادرات به اروپا و تركيه داشتند و در سال ۱۸۷۹م صدور قالي از تبريز به ۶۵هزار ليره ترقي كرد.

بيشتر بخوانيد: قاليشويي در قنات كوثر

در همين زمان «لرد كرزن»، بيشترين مقدار تجارت اروپايي را متعلق به فرش دانسته، كه با ارزش ۴۲۲۶۰ ليره بيشتر به انگلستان و آمريكا صادر مي‌شده است و از احتمال وجود همين ميزان صادرات به‌صورت قاچاق مي‌گويد.

وي به نقل از يكي از «تجار با اطلاع» در اين زمينه، صادرات فرش را سالانه بين «۹۰هزار تا ۱۰۰هزار» ليره دانسته كه بيشتر به انگلستان، فرانسه و آمريكا مي‌برند، وي سپس برمبناي ارقام و آماري كه از عثماني و ايران به‌دست آورده، ميزان صادرات قالي را ۲۵هزار بار قاطر دانسته كه هرساله از راه كرمانشاه به بغداد عبور مي‌كرده‌اند.

كالاهاي عمده وارداتي از قبيل منسوجات و... را وارد ايران كرده و بر همين مبنا وي حدس مي‌زند، ارزش صادرات ايران كه از كرمانشاه به خارجه مي‌رفته است، كه عمده‌اش، پشم، پنبه، فرش و ترياك بوده است، مجموعا ۵۴۰هزار ليره انگليسي بوده است، و مطابق مجله «اطاق تجارت اسلامبول» مورخ ۱۷ مه ۱۸۹۰ صادرات فرش ايران به عثماني در حدود ۴هزار ليره ترك بوده است.

در سال ۱۹۱۴م ارزش صادرات به يك ميليون ليره رسيد، كه تقريبا يك‌هشتم كل تجارت ايران را تشكيل مي‌داد، قسمت اعظم اين صادرات به روسيه و تركيه مي‌رفت، تا آزادانه به ايالات متحده، انگليس، فرانسه و ساير ممالك صادر شود.

مطابق گزارش «كارگزار مهام خارجه كرمان و بلوچستان»، تجارت قالي در كرمان اين گونه رواج داشته است؛«... دو سال بود، قالي كرمان خيلي تنزل كرده بود، اين اوقات به‌واسطه حمل آمريكا كمال ترقي را حاصل كرده، تجار آذربايجاني به قيمت خيلي گزاف به‌رقابت همديگر خريده حمل تبريز و از آنجا از راه اسلامبول حمل آمريكا مي‌شود، بحمدالله وسعتي به جهت فروش قالي به اهالي دست داده...»

كه متن اين گزارش حاكي از آن است كه در اواسط دوره قاجاريه، «آمريكا» به‌عنوان يكي از مشتريان و بازارهاي هدف اصلي فرش دستباف مطرح شده و نقش تجار و بازرگانان تبريزي در اين ميانه بسيار برجسته است و مسير عمده تجارتي قالي در دوره قاجاريه نيز حمل به تبريز و از آنجا به اسلامبول و سپس بارگيري به مقاصد كشورهاي مختلف از جمله آمريكا است.

و بنابر مكاتبه «سفارت شاهنشاهي ايران در واشينگتون»، قالي در آمريكا عمده‌ترين و اصلي‌ترين متاعي است كه رواج دارد، كه صدها هزار نفر در ايران از آن نان مي‌خورند و نوعي مدد بودجه دولتي است. و نيز از «فيلادلفيا» به‌عنوان يكي از مراكزي كه تجارت فرش ايران در آنجا خيلي وسعت پيدا كرده، نام برده شده است.

در همين زمان در گنجه «منسوجات پشمي و ابريشمي و به ويژه قالي» با وجود تنزل مال‌التجاره‌هاي ايراني از جمله خشكبار رواج داشته و ويس قونسول قفقاز از «اقسام فرش و گليم تبريز و عراق» به‌عنوان عمده امتعه ايران نام برده است، و نيز بنا بر گزارش كارپردازي اول دولت ايران در شام، «مال‌التجاره كه از امتعه ايران به‌شام مي‌آورند، عبارت از سجاده و قالي تبريز و خراسان و كرمانشاهان است و گاهي حسب اتفاق از شيراز خيلي كم مي‌آورند».

يا آنچنان كه سفير اتازوني (آمريكا) در تهران بيان كرده است، «... در نيويورك و لندن بازار بزرگي جهت فروش قالي ايران كه اعظم‌ترين و معتبر شعبات تجارتي مصنوعات ايران است مهيا است...»

در مجموع بايد اذعان كرد، اقتصاد فرش ايران در قرن نوزدهم(عصر قاجاريه) داراي دامنه و گستره نامحدودي است كه از گستره اين پژوهش خارج است.

بايد پذيرفت اقتصاد فرش در اين قرن، رو به توسعه و ترقي گذاشته است، توسعه‌اي ناموزون كه منجر به تغييرات اقتصادي گسترده در سازمان توليد فرش شد. از جمله مهم‌ترين عوامل اين توسعه، توسعه نظام سرمايه‌داري، اقتصاد وابسته ايران عصر قاجار، صادرات در مقابل واردات و گسترش بازارهاي بين‌المللي فرش دستباف بود، امري كه منجر به تجاري‌سازي فرش دستباف شد. بدون شك اين روند تجاري‌سازي از منظر كيفي براي فرش مطلوب نبوده، اما از منظر كمي در اقتصاد بيمار عصر قاجار نقش مهمي ايفا كرده است، به گونه‌اي كه به عاملي ثروت‌زا و ثروت‌آفرين تبديل شده است.

به گزارش ايلنا، فرش از كفپوش هاي محبوب ما ايرانيان است كه در خانه اكثر ما وجود دارد. فرش‌ها در معرض آلودگي‌ها و آسيب‌هاي زيادي هستند و عوامل مختلفي مانند ريختن مواد غذايي و مايعات و موي حيوانات خانگي و... باعث كثيفي فرش‌ها مي شوند. براي تميز شدن فرش ها شستشوي آنها تنها راه نيست بلكه مي توان با امتحان برخي از روش ها فرش را لكه گيري و تميز نمود. در اين بخش شما را با بهترين ترفندهاي خانگي براي تميز نمودن فرش آشنا مي كنيم.

تميز كردن فرش با صابون

براي تميز كردن آسان فرش با مواد قابل دسترسي مانند صابون به روش زير عمل كنيد:

صابون را رنده كنيد.

كمي آب جوش به آن بيافزاييد.

يك پيمانه شامپو فرش به تركيب اضافه كنيد.

پارچه اي را به اين محلول آغشته نماييد.

با اين پارچه تمام فرش را تميز كنيد.

براي راحت تر شدن كارتان مي توانيد اين پارچه آغشته به محلول را به درب قابلمه ببنديد و سپس با آن فرشتان را تميز كنيد.

تميز كردن فرش با سركه سفيد

براي پاك كردن انواع لكه از روي فرش از سركه سفيد كمك بگيريد و مانند دستور زير عمل نماييد:

سركه سفيد و آب را با هم مخلوط كنيد.

سركه سفيد به خاطر خاصيتش انواع لكه ها را از روي فرش پاك مي كند و به سفيدشدن و براق شدن فرش شما كمك مي كند.

يك اسفنج يا يك كيسه حمام را به اين محلول آغشته نماييد و فرشتان را با آن كاملا تميز كنيد.

تميز كردن فرش با اتو

شما با اتو و گرما نيز مي توانيد در كمتر از چند دقيقه با لكه هاي فرشتان خداحافظي كنيد اما اگر مانند روش زير عمل كنيد:

مقداري سركه را با سه برابر همان مقدار آب مخلوط كنيد.

لكه يا كثيفي را به اين محلول آغشته كنيد.

چند دقيقه صبر كنيد تا اثر كند.

يك حوله روي قسمت لكه‌دار قرار داده و اتوي گرم شده را بكشيد.

فشار و گرما باعث مي‌شود لكه به داخل حوله منتقل شود.

 همچنين بخوانيد: قاليشويي در رسالت

تميز كردن فرش با جوش شيرين

جوش شيرين تنها در آشپزي و تهيه كيك و... كاربرد ندارد بلكه مي توانيد با اين ماده فرشتان را نيز به روش زير تميز نماييد:

فرش را جارو بزنيد تا همه گرد و غبار نشسته روي فرش را حذف كنيد.

لكه را با دستمالي خيس تميز كنيد.

سركه را به‌صورت اسپري بر روي لكه بپاشيد.

پودر جوش شيرين را به حدي كه لكه به‌طور كامل پوشش داده شود استفاده كنيد.

بعد از چند دقيقه شروع به تميز كردن لكه كنيد.

بعد از لكه‌زدايي مي‌توانيد جوش شيرين را با جاروبرقي از روي فرش برداريد.

فرش گل در بزرگراه‌ها و بوستان‌ها

فرش گل در حاشيه بزرگراه‌هاي شهيد سليماني، شهيد همت، شهيد مدرس و بوستان‌هاي نظامي گنجوي و شفق محدوده منطقه۶ تهران گسترده مي‌شود.

به گزارش همشهري آنلاين، شهردار ناحيه۵ منطقه۶ با بيان اينكه اجراي اين فرش گل‌ها در ۸ نقطه و مجموعاً به متراژ ۷۵۰‌مترمربع با گياهان مقاوم در فصل سرما انجام شد افزود: «در اجراي اين طرح از گل‌هاي فصلي كلم زينتي و بنفشه، هميشه بهار، داودي به روش نشاي پاييزه استفاده شد.»

«احسان يلوه» ادامه داد: «توجه به اينكه در فرهنگ غني ايرانيان از گل و گياه به‌عنوان سمبل و نشانه استفاده مي‌شود، در اجراي فرش گل در منطقه به نحوي عمل شده است كه گل‌هاي استفاده شده نمادي از طراوت و سرزندگي باشند و اميد و شادي را به رهگذران القا كند.»

خريدار قرش دستباف

قاليشويي در تهرانپارس

شهردار ناحيه۵ منطقه۶  با بيان اينكه فضاي سبز خيابان ولي‌عصر(عج) نمادي از شهر تهران است، افزود: «فضاي سبز اين معبر به صورت منظم در فصل پاييز پايش و بازپيرايي و در اجراي اين طرح همه درختان اين معبر با استفاده از چك ليست‌هاي تخصصي مبتني بر اصول HSE بررسي و رسيدگي مي‌شوند.»